سنگ محک ابزاری است که در فرآیند تشخیص اصالت و خلوص فلزات گرانبها مانند طلا و نقره استفاده می‌شود. این سنگ معمولاً از جنس کوارتز یا سیلیکون است و به دلیل داشتن سطحی زبر، قادر به ایجاد خراش بر روی سطح فلزات می‌باشد. برای تست کردن فلز با استفاده از این سنگ، نمونه‌ای از فلز را بر روی سنگ می‌کشند و سپس با استفاده از اسیدهای خاص، واکنش آن را بررسی می‌کنند.
در روش معمول تست، ابتدا فلز مورد نظر را روی سنگ محک می‌کشند تا ردی از فلز روی سنگ باقی بماند. سپس، اسید نیتریک یا محلول اسید دیگر که به عنوان اسید محک شناخته می‌شود، روی رد باقی‌مانده ریخته می‌شود.
اگر فلز خالص باشد، واکنش مشخصی بین اسید و فلز رخ می‌دهد که می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر کمک کند. به عنوان مثال، طلا در برابر اسید نیتریک مقاوم است و تغییری نمی‌کند، در حالی که فلزات دیگر مانند مس یا برنج تغییر رنگ می‌دهند یا حل می‌شوند.
سنگ های محک به دلیل دقت و کارایی آن در تشخیص سریع و آسان اصالت فلزات، در جواهرسازی و کارهای مرتبط با فلزات گرانبها بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این ابزار در ترکیب با دیگر روش‌های تشخیصی برای افزایش دقت و اطمینان در معاملات و ارزیابی‌های طلا و نقره بهره‌برداری می‌شود.
سنگ محک معمولاً در اندازه‌های کوچک و قابل حمل تولید می‌شود، به طوری که جواهرسازان و طلافروشان می‌توانند به راحتی از آن در محل کار یا در هنگام خرید و فروش استفاده کنند.
تشخیص عیار طلا با سنگ محک
تشخیص عیار طلا به‌وسیله سنگ محک یکی از روش‌های اصلی و معتبر است. در این فرآیند، عیار طلا با بررسی بازتاب نور و رنگ رگه‌های باقی‌مانده بر روی سنگ های محک مشخص می‌شود. برای این کار، یک فرمول ساده و مؤثر وجود دارد:
در این روش، طلا را بر روی این سنگ می‌کشند و با توجه به رگه‌های ایجادشده، عیار آن را با مقایسه با نمونه‌های استاندارد می‌سنجند. این فرآیند به تخصص و تجربه نیاز دارد و معمولاً برای تشخیص دقیق، باید نمونه طلا با بیش از ۲۰ نمونه طلای استاندارد دیگر که عیارشان از ۱۲ تا ۲۴ متغیر است، مقایسه شود.
هرچند که این روش به‌عنوان تکنیکی سنتی شناخته می‌شود، اما هنوز در میان جواهرسازان و کارشناسان بازار طلا، سنگ محک به‌عنوان ابزاری محبوب و مؤثر باقی مانده است.
دیگر مقالات : وام سیم کارت
انواع سنگ محک
سنگ های محک به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- سنگ محک سیلیکات : این نوع سنگ، رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نوع است.
- سنگ محک اکسید آلومینیوم : با سختی بیشتری نسبت به نوع سیلیکات، این سنگ مقاومت بالاتری دارد.
- سنگ محک الماس : به عنوان سخت ترین و مقاوم ترین نوع، سنگ های محک الماس از بقیه نوع‌ها محکم‌تر است.
این سنگ‌ها به دلیل خواص ویژه و کاربردهای متنوعی که دارند، در صنایع مختلف به کار می‌روند و توانایی آنها در آزمایش و سنجش مواد مختلف به آنها اعتبار بخشیده است.
نحوه تمیز کردن سنگ محک
برای اینکه طلا به درستی بر روی سنگ محک نمایان شود، تمیز کردن سنگ قبل و بعد از استفاده از اهمیت زیادی برخوردار است. در ادامه روش‌های تمیز کردن سنگ را به شما معرفی می‌کنیم:
۱ – ابتدا مقداری تیزاب را بر روی سطح سنگ بریزید و کمی نمک روی آن بپاشید. سپس با آب، سنگ را به خوبی بشویید تا آثار آلیاژهای باقی‌مانده از روی آن پاک شود.
۲- هنگام نگه‌داری سنگ ، باید دقت کنید که دو طرف آن را گرفته و از تماس دست با سطح میانی سنگ جلوگیری کنید تا از انتقال گرد و غبار، عرق دست، یا آلودگی‌ها به سطح سنگ محک جلوگیری شود.
۳ – بعد از این مرحله، با استفاده از یک پارچه ابریشمی تمیز، مقداری روغن کنجد بر روی سطح سنگ بکشید تا سطح آن برای استفاده آماده شود.
۴- در مرحله بعد، دو نوار روغنی به طول ۲ سانتی‌متر در دو انتهای سنگ ایجاد کنید.
۵ – حالا سنگ شما به خوبی تمیز شده و آماده است تا بتوانید با استفاده از آن عیار طلا را به دقت بسنجید.
در طول این فرآیند، دقت به جزئیات تمیز کردن سنگ محک و آماده‌سازی آن برای استفاده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا نتیجه‌ای دقیق و قابل اعتماد در سنجش طلا به‌دست آید.